ΕΘΙΜΑ ΑΠΟΚΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ


Μπορεί για τους περισσότερους οι Απόκριες να συνδέονται με τα μεγάλα καρναβάλια, τις παρελάσεις μεταμφιεσμένων ή τους ξέφρενους χορούς. Σε αρκετούς όμως νομούς της χώρας, σώζονται έθιμα και παραδόσεις που μεταφέρονται αναλλοιώτα απο γενιά σε γενιά μέχρι και τις μέρες μας.
Διονυσιακού χαρακτήρα, αρχαιοελληνικής προέλευσης, με παγανιστικές επιρροές, τις περισσότερες φορές έντονα σκωπτικά και με σατυρική διάθεση,τα αποκριάτικα έθιμα ανά την Ελλάδα, συνδέονται άλλοτε με την ιστορία και τους θρύλους της περιοχής και άλλοτε πάλι αποτελούν απλώς μια αφορμή διαφυγής απο την καθημερινότητα,
Η προετοιμασία σε αρκετές περιπτώσεις ξεκινάει μόλις ανοίγει το Τριώδιο, ενώ κορυφώνεται πάντοτε την τελευταία Κυριακή των αποκριών, όπου σε κάθε περιοχή στήνεται μεγάλο γλέντι που διαρκεί μέχρι το πρωί της Καθαρής Δευτέρας.
Παρακάτω μπορείται να αναγνώσεται μερικά απο τα πιο δημοφιλή έθιμα που αναβίωνουν στην Ελλάδα,


ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΣΤΗΝ ΖΑΚΥΝΘΟ


Το Ζακυνθικό καρναβάλι αριθμεί πέντε αιώνες ιστορικής πορείας και δόξας απο τους φημισμένους χορούς,τις ομιλίες,τις μασκαράτες,τα φεστίνια και αποτελεί απο τις καλύτερες διασκεδάσεις τόσο για τους ίδιους τους ζακυνθινους, όσο και για τους επισκέπτες.
Την Κυριακή των Αποκριών παρελαύνει το <<Πίκολο Καρναβάλι>>,οι μικροί δηλαδή καρναβαλιστές, ενώ την Κυριακή της Τυρινής λαμβάνει χώρα η μεγάλη ζακυνθινή καρναβαλική παρέλαση, με σατυρικά δρώμενα και με τη συνοδεία αρμάτων και πεζοπόρων τμημάτων από όλα τα σχολεία και τις περιοχές του νησιού. Όλοι οι ζακυνθινοί κατεβαίνουν στην πόλη για να θαυμάσουν αυτήν την παρέλαση. Οι περισσότεροι είναι μεταμφιεσμένοι και συμμετέχουν στο ξέφρενο ρυθμό της διασκέδασης. Οι εκδηλώσεις κλείνουν με την  πολύ διασκεδαστική ¨κηδεία της μάσκας¨. Μια αναπαράσταση-παρωδία κηδείας με πολυ γέλιο, όπου την θέση του νεκρού παίρνει ο καρνάβαλος, ενώ ακολουθούν οι θλιμμένοι συγγενείς, με απερίγραπτη εξέλιξη.



TΣΑΜΑΛΕΣ ΣΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ


Τσαμάλα είναι εορτασμός τον αποκρεών που βιώνει κάθε χρόνο στα Ιωάννινα με ανταγωνιστική διάθεση. Στην ουσία πρόκειται για μια ιεροτελεστία εξαγνισμού του κακού και σημάνει με αισιοδοξία την άνοιξη. Το έθιμο φαίνεται οτι κράτα τις ρίζες του απο την αρχαία χρόνια.
 Οι κάτοικοι συναγωνίζονται στο ποιά γειτονιά θα κάνει την μεγαλύτερη και πιο φανταχτερή γιορτή.Πρόκειται για φωτιές που ανάβουν οι  καρναβαλιστές στις πλατείες.Το απόγευμα της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς,μετα τον εσπερινό της συγνώμης, ξεκινά η μουσική και ο επικεφαλής ρίχνει σπίρτο στην πισσώμενη βάση της στυλοειδούς τσαμάλας. Ξεπατάγονται οι πρώτες φλόγες όπου καίνε μέχρι το επόμενο πρωί της Καθαράς Δευτέρας. Ο κόσμος συγκεντρώνεται γύρω απο τις φωτιές προκειμένου να χορέψει και να ξεφαντώσει με τςίπουρο, εδέσματα κα ζεστή φασολάδα.



ΜΠΟΥΜΠΟΥΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑ



Η αποκριά στην πατρίδα μας, αλλά και σε όλο τον κοσμό θεωρείται ημέρα γλεντιού, καλοφαγίας και διασκέδασης. Στην καστοριά το γλέντι, ο χορός και τα αποκριάτικα τραγούδια γίνονται κι ακούγονται ολόγυρα απο τις αναμμένες <<Μπουμπούνες>>, τηρώντας ένα προχριστιανικό έθιμο.
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς,στις πλατείες της καστοριάς και στα χωριά στήνονται μεγάλες φωτιές. Η διαδικασία για την γιορτή ξεκινάει ένα μήνα πριν, με το μάζεμα των ξύλων. Η νεολαία της καστοριάς με τις τριχές,τα τσουβάλια και τα τσεκούρια στα χέρια,με φωνές χαράς και τραγούδια βγαίνουν για να μαζέψουν τσάκανα,κλήμματα,καλάμια, και άλλα ξερόκλαδα. Ανήμερα των αποκριών, τεράστιες φλόγες και εδέσματα, όπως τσιγαρίδες και κρασί συνοδεύουν το γλέντι που στήνεται με λαίκες ορχήστρες,σε γειτονιές και πλατείες, μέχρι να  τελειώσουν τα ξύλα και η φωτιά να σβήσει και να πάρει μαζί της  τα κακά πνεύματα, ώστε ο εξαγνισμός της σαρακοστής να ξεκινήσει χωρίς αυτά.


ΓΕΝΝΗΤΣΑΡΟΙ ΚΑΙ ΜΠΟΥΛΕΣ ΣΤΗΝ ΝΑΟΥΣΑ



Σε αντίθεση με την ‘’αταξία’’ που επικρατεί τις μέρες της Αποκριάς σε άλλες περιοχές,στην Νάουσα  ο εορτασμός της αποκριάς χαρακτηρίζεται απο τον αυθορμητισμό,τον ενθουσιασμό και την φιλόξενη διάθεση των Ναουσαίων, τα χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία γλέντια τους και τα σατιρικά καρναβάλια.Αυτό το μοναδικό δρώμενο της Νάουσας χαρακτηρίζεται απο την πειθαρχημένη, τυποποιημένη και εξαιρετικής αισθητικής εμφάνιση των συμμετοχόντων. Το ντύσιμο, το μάζεμα, το πρόσκυνημα, το δρομολόγιο, το μουσικό ρεπερτέριο, οι χοροί τα όργανα και οι συμμετέχοντες κρατούν εδώ και αίωνες τους ίδιους κανόνες.
Στο έθιμο λαμβάνουν μέρος νεαροί άντρες, ανύπαντροι τα παλαιότερα χρόνια. Ο Γενίτσαρος, ο περήφανος αυτός φουστανελοφόρος, με τα πολλά ασημικά στο στήθος και στη φουστανέλα, την μακριά πάλα(σπαθί) και τον κέρινο ‘’πρόσωπο’’ είναι ο πρωταγωνιστής. Κύριο ρόλο έχει η Μπούλα, άνδρας που υποδύεται (χωρίς να τη γελοιοποιεί) τη γυναίκα, με φαρδιά φουστάνια και ‘’πρόσωπο’’ στολισμένο με τούλια και λουλούδια.Το παιδιά που προπορεύονται του μπουλουκιού αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του δρώμενου. Η πομπή τελειώνει με μουσική,ζουρνάς και νταούλι.


ΜΠΟΥΡΑΝΙ ΣΤΟ ΤΥΡΝΑΒΟ



Με έναν ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο  ‘’το μπουρανί’’  γιορτάζεται η αποκριά στον Τύρναβο,στην  καρδιά του Θεσσαλικού κάμπου,  μιάς και η αντίληψη για  αυτές τις εορτές ειναι πολύ διαφορετική απο άλλες πόλεις .Ένα έθιμο που κρατά τις ρίζες του στην Διονυσιακή λατρεία και σε κάθε περίπτωση ερεθίζει τα κρυφά ανείπωτα ενστικτά μας,παρεπέμποντας ταυτόχρονα στις αρχαιολληνικές παραδόσεις.
Το μπουρανί είναι στην κυριολεξία ένα λαικό πανηγύρι αλλά στην ουσία είναι η γιορτή του φαλλού και συμβολίζει την αναπαραγωγή και την ευτεκνία.Το έθιμο αυτό λαμβάνει χώρα την Καθαρά Δευτέρα. Οι κάτοικοι της πόλης πηγαίνουν στο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στα βόρεια της πόλης σ’έναν ελεύθερο ευρύ χώρο. Η πορεία γίνεται σε πομπή της οποίας προηγούνται διάφορες ομάδες μεταμφιεσμένων ή οι οποίοι κουβαλάνε όλα τα απαραίτητα για την λειτουργία. Άνάβουν φωτιά πάνω στο οποίο παρασκευάζεται το <<Μπουρανί>> μια χορτόσουπα απο σπανάκι και ξύδι για να νοστιμίζει.Στην  συνέχεια  σερβίρεται στους συμμετέχοντες και αρχίζει ο χορός και τα πρόστυχα τραγούδια, οι αστεισμοί και τα πειράγματα με άσεμνες βασικά εκφράσεις. Πολλοί απο αυτούς που συμμετέχουν στο τελετουργικό κρατάνε στα χέρια τους  φαλλούς σαν σκήπτρα, που είναι κατασκευασμένα  απο ξύλο ή πηλό ή ακόμα και απο ψωμί και  που αποτελούν το κυριότερο τελετουργικό σύμβολο.